Қу талақай үйірілген,

Желден шүй кейірілген.

Құйын

****

Бір хайуан елге мәшһүр таңғажайып,

Жүреді кейде көп боп, кейде азайып.

Барлығы көпке мәлім болса - дағы,

Еш адам ұстай алмас ебін тауып.

Құйын

***

Жұмбағым жұтылды,

Ойға қарай құтылды.

Құйын

****

Өрге қарай құтылды,

Сырына келіп қосылса,

Өз - өзінен құтырды.

Құйын

****

Ашуланып бұртиды,

Аузы көпіріп құтырды.

Ашушаң ақымақ,

Кез келгенді ұшырады.

Құйын

***

Бір нәрсе жер мен көкті шарлап тұрған,

Дамылсыз бәйіт айтып зарлап тұрған.

Тамаша қылығына қарап тұрсам,

Арасын жер мен көктің барлап тұрған.

Жел

****

Бір нәрсеге қарап тұрсаң дүбірлейді,

Алыстан көзін салсаң күлімдейді,

Екпіні сонша қатты болса - дағы,

Ұстасаң қолыңызға білінбейді.

Жел

****

Алдымнан өтті бұлдырлап,

Тұра қалдым жолында.

Ұстайын деп ойладым,

Ілінбеді қолыма.

Жел

****

Құйрығы, екі мүйізі,

Түбінде шидің шықпаған.

Ту қоян жатыр тумаған,

Шыбықпен ұрсам, шықпаған,

Қарғыды тамнан соқпаған.

Жел

***

Әне барады өзі,

Көрінбейді ізі.

Жел

****

Желіп кетсе жеткізбес,

Жерге түссе табылмас.

Жел

***

Бір нәрсе көрінбейді, бар ғой өзі,

Адамзат ол нәрсені көрмес көзі.

Жансызды қимылдатып жанды қылар,

Ызылдап, ызың қағар айтқан сөзі.

Жел

***

Бар екен бір мақұлық боздайтұғын,

Жұлқынып төңіректі қоршайтұғын.

Жаһанды жалпағынан басып өтіп,

Ұшқан құс, жүгірген аң озбайтұғын.

Жел

****

Қол - аяғы жоқ болса да,

Қақпа есікті аша алған.

Жел

***

Жерде емес, аспанда емес, арасында,

Қол жетпес ұсынғанмен саласына.

Өзінің ұшқырлығы құстан жүйрік,

Ойланып бұл жұмбақты табасың ба?

Жел

***

Жол үстінде семіз тоқты,

Құйрығын көтере алмай жерге соқты.

Боран

***

Ақ боз жорға,

Күн бұрын ойламасаң,

Кезігерсің көп сорға.

Боран

****

Жер түбінен боз жорға ат келеді.

Боран

***

Ұстасаң - қолға ілінбес,

Қарасаң - көзге көрінбес.

Жүрсе ізі жоқ,

Көретін көзі жоқ.

Гулесе күші бар,

Таңқаларлық ісі бар.

Боран

****

Қыс болса қыр мен ойды аралайды,

Жаз болса қозғалуға жарамайды.

Боран

***

Қанаты жоқ ұшады,

Аяғы жоқ желеді,

Аузы жоқ ұлиды.

Боран

***

Қуып едім мойнын бұрмады,

Ұстайын деп ем қолға тұрмады.

Боран

***

Терісін жыртпай етін жеген,

Жілігін шақпай майын жеген.

Аяз

****

Есіктен кірді еңкейіп,

Төрге шығады қампайып.

Аяз

****

Құлағы мен көзі жоқ,

Жоқ тіпті қол мен аяғы.

Бірақ ғажап өнерпаз,

Мәнерлеп ою ояды.

Қырау

***

Жазда болмайды,

Қыста болады.

Терезеге қонады,

Әсем ою ояды.

Қырау

***

Шолақ мылтық жер теседі.

Тамшы

***

Мұрынсыз шымшық мұз теседі.

Тамшы

***

Тама - тама тас тескен.

Тамшы

****

Жездекем жезді қамшысымен жер шұқылайды.

Тамшы

****

Бір нәрсе өліп жатыр, жетіп ажал,

Малының қисабы жоқ безбенге сал.

Сүйегі көкте де емес, жерде де емес,

Жігіттер, көңіл қойып, ойлаңыздар.

Қар

****

Бір түйем жүре алмайды майы көптен,

Ол түйем тойынбайды жеген шөптен.

Егер де осы түйем өліп қалса,

Сүйегі табылмайды жер мен көктен.

Қар

****

Батырмай жерге қонады,

Жердің беті оңады.

Қыста ғана тұрады,

Ұстасаң қолың тоңады.

Қар

****

Ақ жібек асыл көрпедей,

Қыс болса жерді жабады.

Жазғытұрым болғанда,

Су болып сайға ағады.

Қар

****

Аппақ етіп айналаны,

Ақ көбелек айналды;

Әбден қонып болған соң,

Жер әлемде жайланды.

Қар

***

Жерге қонған аспаннан көп көбелек,

Жазда іздесем бірі де жоқ көбелек.

Қар

***

Бір көрпем болушы еді ақ бәтестен,

Кім екен ыстық қолмен оны сөккен.

Төсекке көк пүліштен кілем салып,

Ғайып боп кетті өзі жер мен көктен.

Қар

***

Жер жиһанға ұн шаштым.

Қар

****

Мамықтай ұлпа,

Қанттай ақ.

Қыста жер бетін басады,

Жазда сайға қашады.

Қар

****

Қыста бар да, жазда жоқ,

Ол көп болса көңіл тоқ.

Қар

***

Ақ қойым тұрып кетті,

Қара қойым жатып қалды.

Қар мен жер

***

Қыстыгүні аппақ,

Жаздыгүні сұп - сұйық.

Қар, су

****

Төмен қарап өседі,

Күн жылына өшеді.

Сүңгі

***

Шешесі - су да, әкесі - суық,

Көктемде өлер күз күні туып.

Мұз

***

Арқалық салмай үй жаптым,

Суықта жылжымай жаттым.

Мұз

***

Қыста өседі ақ сәбіз

Төбесінде үйлердің.

Дәнегі жоқ шақсаңыз,

Соның үшін тимедім.

Мұз

***

Отқа күймейді,

Суға шөкпейді.

Мұз

****

Отқа жанбас,

Суға батпас.

Мұз

***

Қайда қазған,

Тағдырда жазған,

Барлық жұртқа бір ана.

Су, дария

***

Базардан әкелген бұлымыз,

Жон терісін тіліңіз.

Еті арам, сорпасы адал,

Мұны не деп біліңіз.

Құдықтың суы, топырақ

***

Бар екен бір мақұлық өзі жансыз,

Келеді кей жері әлді, кей жері әлсіз.

Кеудесі жерден шығып, жерге кірген,

Шешуін мұның біраз ойланарсыз.

Аққан су

***

Аяғы жоқ жүреді,

Сылқ - сылқ күледі.

Су

***

Бар - бар, бар атым,

Бар бойынша жорға атым.

Ажырақ көрсең, тістеме,

Байтал көрсең, кісінеме.

Су

***

Бір жылан жол салыпты әрбір сайға,

Сай түгіл жол салыпты әрбір жайға.

Су

***

Қара атым қалтырауық,

Қабырғасы жалтырауық.

Су

***

Ұзын - ұзын ұз келеді,

Ұзын бойлы қыз келеді.

Қасы қалтырап,

Көзі жалтырап.

Су

***

Жылт - жылт еткен,

Жырадан өткен.

Су

***

Ақ боз атым арынды,

Ақ көйлекке малынды,

Таудан тасты атқылап,

Таудан түсті шапқылап.

Тау бұлағы

****

Бар - бар, атым бар,

Жүйрік қана затым бар.

Жылқыға ұқсап кісінемес,

Қолға ұстасам, тістемес.

Арықтың суы

***

Шыққанда шығыны жоқ,

Жауса жауын бүйірі тоқ,

Қыста жылтыр қақ болар,

Түртінектеп тынымы жоқ.

Өзен

***

Ақ жылан аяғы жоқ, көзі де жоқ,

Сөйлеген не бір ауыз сөзі де жоқ.

Тоқтамай қысы - жазы кезе берер,

Үстінде бір жапырақ бөзі де жоқ.

Өзен

***

Көтеріп орман, тоғай, тастың бәрін

Жапанда шөгіп жатыр үлкен нарым.

Тау

***

Үлкен, үлкен түйені

Тастапты атам шөгеріп.

Өркеші бұлтқа тиеді,

Бауыры жатыр көгеріп.

Тау

****

Ұзын кілемім бар,

Көтеріп ала алмаймын.

Ұзын арқаным бар,

Оны жиып ала алмаймын.

Жер мен жол

***

Аждаһа жерден шығып көкке өрлер,

Қысылып өзгелерден бұрын терлер.

Түрі бар аждаһаның неше түрлі,

Алады қолы жеткен мініскерлер.

Жер

***

Жайы - жайы, жай кілем,

Жайылып жатқан бір кілем,

Түр - түр кілем,

Төгіліп жатқан кір кілем.

Көктемдегі жер

***

Жүресің - жүресің, ұшын таппайсың,

Ары жүрсең, қайтып келесің.

Жер

***

Бір зат бар дүниеде құшағы кең,

Ұшқан құс, жүгірген аң бәріне тең.

Адамзат, жан - жануар арасында

Мәңгілік өсіп - өніп өмір сүрген.

Жер

***

Көкторғын көрдім мен

Көп асыл қадаған.

Адам жоқ өмірде

Асылын санаған.

Жер

***

Көк жүнді бір өгіз бар еті қара,

Тілгіле өне бойын етіп пара.

Етін жеп жатсам - дағы майын сорып,

Болмайды өлмек түгіл титтей жара.

Жер

****

Жаһанда бір алыпты көрдім күшті,

Барлық салмақ дүниеде соған түсті.

Қандайын дүниеде барлық жеміс,

Солардың атырабында құрап пісті.

Жер

***

Жамандық қып, шапқылап жарсаң басын,

Жақсылық қып аямас сенен асын.

Күні - түні сонда да тепкілейсің,

Айтпайсың оған тәңір жарылқасын.

Жер

***

Бір жатқан зор кемеңгер қара кісі,

Қимылдар сол кісіден елдің тісі.

Талқандап беті, жүзін тырнасаң да,

Бір ауыз неге үйттің деу емес ісі.

Жер

***

Қағар, қағар, қағар кілем,

Қағайын десе ауыр кілем.

Жер

***

Зер, зер кілем, зер кілем,

Көтерейін десем зор кілем.

Жер

***

Өлшеусіз піштім,

Жіпсіз тіктім.

Жер

***

Өртесең де ерімейді,

Не тот басып шірімейді,

Өн бойына су сіңбейді,

Ылғал тартып, ірімейді.

Тас