Азық - түлiк және тамақ түрлерi туралы жұмбақтар

Үсті тас, асты тас, Ортасында піскен ас. 

Таба, нан

***

Үсті темір, асты темір, Ортасын ал да кемір. 

Таба, нан

****

Былқ - былқ, былқ семіз, Қабырғасы жоқ семіз. 

Қамыр

****

Алға жайып тұз - дәмiн,

Келтiредi үй сәнiн.

Ол халқымның ақ жаны,

Жақсы дәстүр маржаны,

Кеңпейiл де арайлы,

Осы жерден тарайды. 

Дастархан

****

Күрең қызыл түсi бар,

Тағамдардың асылы.

Қуат берер күшi бар. 

Таба нан

****

Беттескен қос табақ,

Ортасында бас тамақ,

Қоз бен шоққа ораса,

Дәм пiседi тамаша. 

Таба нан

****

Ұрмай - соқпай жылатады,

Әркiм бiрақ ұнатады. 

Пияз

****

Өзi ащы,

Бiрақ,

Дәмдi етер асты. 

Тұз

***

Ақ қиыршық еритiн,

Ас жоқ одан жеритiн.

Тұз

****

Көлiкпен түздiң,

Ащы тас сүздiм. 

Тұз

*****

Түсi аппақ,

Тысы қатты - ақ,

Екi түрлi уызы,

Жесең тәттi - ақ. 

Жұмыртқа

****

Есiгi жоқ,

Тесiгi жоқ,

Ақ доптың iшiнде,

Несiбi көп. 

Жұмыртқа

*****

Қос басы жұмыр,

Жiңiшке құбыр,

Iшiне жиған,

Дәмi де шымыр. 

Жiлiк майы

****

Аппақ су – дәмi тәттi,

Iшсең сусын қандырады,

Шөлдегенде қатты. 

Қымыз

****

Терi құдық қауғасын,

Тарттым да,

Қанып iштiм дәмдi асын. 

Саба

****

Бір құдықтың екі алуан суы бар - ды,

Қайнатса оның суы мұз болады. 

Жұмыртқа

****

Әуеден айнала ұшқан бөдене екен,

Бөденені біреу атып жеген екен,

Еті арам, сорпасы адал немене екен? 

Шай

****

Қаршығам өзі қансыз қолда қонар,

Қиын жерден қуанып ауыз толар,

Мен өзім қаршығамнан дән алыппын,

Шешуі бұл жұмбақтың қандай болар? 

Кесе, шай

***

Бір жерде бар дейікші сары бұлақ,

Мақсаты адамзатқа нәсіп болмақ.

Тып - тыныш өз жайымен тұрмаған соң,

Байлаған екі жақтан тесіп құлақ,

Ойнақтар ор текесі ортасында,

Денесі басқалардан ұзынырақ. 

Қымыз, саба, піспек

****

Бар еді бір жұмбағым егін емес,

Кісінің егейін десе ебі келмес.

Барлық ел, елаттарға тегіс бірдей,

Көтерсең ешнәрседен жеңіл емес. 

Тұз

****

Өзі аппақ қардай,

Шайға салсаң балдай. 

Қант

***

Бір қазанның ішінде екі түрлі ас. 

жұмыртқа

****

Сылдыр сұйық, ағады,

Ақ болса да қар емес,

Шешуін кім табады? 

Сүт

****

Жалғанда бір құдық бар суы тәтті,

Қауғасын бес бәйтерек мықтап тартты. 

Емшек сүті, бес саусақ

****

Қырымда бір құдық бар суы батпан,

Сол суы шілде күні мұз боп қатқан.

Сіресіп ба уырдай боп қатқан мұздың,

Бетіне бетегесі шығып жатқан. 

Айран

****

Әрі сусын, әрі дәрі,

Емге ішеді жас пен кәрі.

Малдың сүті, елдің құты,

Деп бағалар жұрттың бәрі. 

Қымыз

****

Шиге жайып кептірген,

Өзі қышқыл, түсі ақ,

Сорсаң дәмді, түсі ақ,

Жаңғақтай - ақ домалақ. 

Құрт

*****

Мың қойым суға жүзеді,

Қойшысы бірге жүзеді.

Көже мен шөміш

****

Кішкентай құдығымның суы тәтті. 

Жіліктің майы

***

Асты тақтай, үсті тақтай,

Арасында асыл мақтай. 

Жіліктің майы

*****

Дастарханға түспейді,

Қазанда піспейді,

Дәмі аузынан кетпейді. 

Ана сүті

*****

Ашылмайды қабағы,

Әркімнің де тамағы.

Ашуланса болады,

Ұлпадай жұмсақ жабағы.

Тоң май

****

Алтын алдым жапырақ,

Жатқан жері топырақ,

Алтынменен аптаған,

Күміспенен қаптаған. 

Өсімдік майы

****

Аппақ қардай,

Дәмі балдай. 

Балмұздақ

*****

Қол ауызға берді,

Ауыз жауызға берді,

Жауыз ирек жол арқылы

Барлығын қазынаға берді.

Ішкен тамақ

*****

Дегенде емен екен, емен екен,

Мен көрсем емен жолы төмен екен.

Білімді ақын болсаң мен айтайын,

"Құраннан” бір жас үлкен немене екен?

Нан

****

Мал киiмi ысталған,

Дәмi дәмдi ұсталған. 

Мес

*****

Сұйық едi аппақ,

Бауырдай боп қатыпты,

Iшсең дәмi тәттi ақ. 

Айран

****

Аппақ ас, сызы бар,

Балалар қызығар. 

Балмұздақ

****

Мұз сынды түрi,

Тәттi дәмнiң бiрi. 

Науат

****

Аппақ сұйық,

Қалса ұйып,

Шөлiң қанады,

Iшсең құйып. 

Сүт пен Айран

****

Ең мықты дәрi,

Жұрттың бәрi.

Аусап iшер,

Бал татыр дәмi,

Ненiң нәрi. 

Шұбат

****

Әжем уыстап сығып,

Далада кептiрген.

Қатты әрi тәттi дәмiн,

Кiм бар жеп көрген? 

Құрт

****

Мал төлдеп,

Әр ауыл

Пiсiрдi ақ бауыр. 

Уыз

****

Тобатайға құртымдай,

Жаз бойы бiр тынбай.

Жинаған гүл сөлiн,

Не?

Бiлсең, айтшы өзiң? 

Араның балы

****

Аспан түстес сұйық,

Әркiм iшер құйып. 

Су

***

Бiр жансыздың қаны бар,

Тiл үйiрген дәмi бар.

Шөлдесең iш, қанып ал. 

Кесе мен Шай